تخریب یک ایستگاه پژوهشی در قلب بهشت گمشده
محمد درویش*
همکاران من در موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، همه ساله و بر بنیاد رسمی دیرین می کوشند به بهانه سرکشی و نظارت بر کیفیت طرح های پژوهشی به اجرا درآمده در بخش منابع طبیعی مراکز تحقیقات کشاورزی استان های کشور، تمامی عرصه های پژوهشی میهن عزیزمان را درنوردند. آبان ماه امسال اما یک رویداد باورنکردنی و تلخ تمامی سفر گروه ارزشیابی موسسه متبوع استان فارس را تحت الشعاع قرار داد، اینکه در زمان بازدید از طرح های پژوهشی به اجرا درآمده در ایستگاه تحقیقات کام فیروز فارس، با کمال تعجب دریافتند که بخش بزرگی از ایستگاه و رویشگاه جنگل پژوهشی آن، تحت هجوم لودرهای وزارت راه و ترابری قرار گرفته و بیش از 950 اصله از درختان تحت بررسی از جمله بلوط، اقاقیا، سرو نقره یی، کاج سیاه، زربین، عرعر، ون (زبان گنجشک)، کاج الداریکا (تهران)، سنجد و کاج بروسیا ریشه کن شده و از بین رفته اند. به سخنی دیگر، نتیجه 14 سال پژوهش در عرض چند ساعت به یغما رفته است. افزون بر آن بین 2500 تا سه هزار اصله دیگر از درختان جنگلی رویشگاه منطقه در طول یک مسیر 40 کیلومتری (به عرض 40 متر) در اثر عملیات راه سازی کاملاً از میان رفته است. همکاران من (دکتر عباس قمری زارع، مهندس رضا خوشنویس، مهندس حمیدرضا عباسی، مهندس افسانه اسماعیلی و“) به چشم خود بقایای 8 درخت بسیار ارزشمند و کهنسال را نیز مشاهده کرده اند که کاملاً نابود شده بودند و تصاویرش را می بینید. گفتنی آنکه دهستان کام فیروز، یکی از پنج بخش مرکزی شهرستان مرودشت به شمار می آید که به دلیل قرار گرفتن در جوار آبشار استثنایی مارگون در تنگ بستانک (بهشت گمشده)، واجد ارزش های منحصر به فرد بوم گردی است. همچنین این منطقه با دریاچه سد درودزن همجوار بوده و واجد جاذبه های دیگری چون چشمه شش پیر و تنگ براق و“ نیز هست.
اینها را گفتم تا بدانیم و بدانید چه نابخردی نابخشودنی و غیرقابل جبرانی به نام توسعه و راه سازی در منطقه عمومی بهشت گمشده در حال شکل گیری است، به راستی آیا احداث و جانمایی این جاده دارای گزارش ارزیابی زیست محیطی است؟ گذشته از آن، آیا امکان نداشت پیش از تخریب، مسوولان ایستگاه یادشده را در جریان قرار دهند تا خسارت های به بار آمده در کمینه ممکن قرار گیرد؟
اشتباه نشود، کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی مخالف توسعه نیستند، بلکه در پی ترویج و معرفی و تشویق آن توسعه یی هستند که پایداری و پویایی سرزمین را خدشه دار نسازد و مزیت ها و اندوخته های زیست بوم را به هدر ندهد؛ آرمانی که شوربختانه باید اعتراف کرد فشارها و تنگناهای فراوانی از سوی بدنه دولتی برای تحققش آفریده شده و می شود. از همین منظر ناچارم شگفتی خود و بسیاری از پژوهشگران و کارشناسان این حوزه را از شنیدن سخنان اخیر معاون نخست رئیس جمهور، جناب آقای دکتر پرویز داوودی، اعلام دارم که فرمودند؛ «سیاست های کنترل جمعیت و حفظ محیط زیست از توطئه های غرب علیه جهان اسلام است.» پرسشم این است؛ آیا چنین سخنانی آشکارا با روح جاری در اصل مترقی 50 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در تضاد قرار ندارد؛ اصلی که بر بنیاد آن، حفاظت از محیط زیست، تضمین کننده حیات اجتماعی روبه رشد شهروندان ایرانی قلمداد شده است. کاش آقای داوودی سخنان خود را پیش از آنکه - بیش از این - مورد سوءاستفاده طبیعت ستیزان توسعه سالار قرار گیرد، اصلاح کنند.
* عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور.
همکاران من در موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، همه ساله و بر بنیاد رسمی دیرین می کوشند به بهانه سرکشی و نظارت بر کیفیت طرح های پژوهشی به اجرا درآمده در بخش منابع طبیعی مراکز تحقیقات کشاورزی استان های کشور، تمامی عرصه های پژوهشی میهن عزیزمان را درنوردند. آبان ماه امسال اما یک رویداد باورنکردنی و تلخ تمامی سفر گروه ارزشیابی موسسه متبوع استان فارس را تحت الشعاع قرار داد، اینکه در زمان بازدید از طرح های پژوهشی به اجرا درآمده در ایستگاه تحقیقات کام فیروز فارس، با کمال تعجب دریافتند که بخش بزرگی از ایستگاه و رویشگاه جنگل پژوهشی آن، تحت هجوم لودرهای وزارت راه و ترابری قرار گرفته و بیش از 950 اصله از درختان تحت بررسی از جمله بلوط، اقاقیا، سرو نقره یی، کاج سیاه، زربین، عرعر، ون (زبان گنجشک)، کاج الداریکا (تهران)، سنجد و کاج بروسیا ریشه کن شده و از بین رفته اند. به سخنی دیگر، نتیجه 14 سال پژوهش در عرض چند ساعت به یغما رفته است. افزون بر آن بین 2500 تا سه هزار اصله دیگر از درختان جنگلی رویشگاه منطقه در طول یک مسیر 40 کیلومتری (به عرض 40 متر) در اثر عملیات راه سازی کاملاً از میان رفته است. همکاران من (دکتر عباس قمری زارع، مهندس رضا خوشنویس، مهندس حمیدرضا عباسی، مهندس افسانه اسماعیلی و“) به چشم خود بقایای 8 درخت بسیار ارزشمند و کهنسال را نیز مشاهده کرده اند که کاملاً نابود شده بودند و تصاویرش را می بینید. گفتنی آنکه دهستان کام فیروز، یکی از پنج بخش مرکزی شهرستان مرودشت به شمار می آید که به دلیل قرار گرفتن در جوار آبشار استثنایی مارگون در تنگ بستانک (بهشت گمشده)، واجد ارزش های منحصر به فرد بوم گردی است. همچنین این منطقه با دریاچه سد درودزن همجوار بوده و واجد جاذبه های دیگری چون چشمه شش پیر و تنگ براق و“ نیز هست.
اینها را گفتم تا بدانیم و بدانید چه نابخردی نابخشودنی و غیرقابل جبرانی به نام توسعه و راه سازی در منطقه عمومی بهشت گمشده در حال شکل گیری است، به راستی آیا احداث و جانمایی این جاده دارای گزارش ارزیابی زیست محیطی است؟ گذشته از آن، آیا امکان نداشت پیش از تخریب، مسوولان ایستگاه یادشده را در جریان قرار دهند تا خسارت های به بار آمده در کمینه ممکن قرار گیرد؟
اشتباه نشود، کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی مخالف توسعه نیستند، بلکه در پی ترویج و معرفی و تشویق آن توسعه یی هستند که پایداری و پویایی سرزمین را خدشه دار نسازد و مزیت ها و اندوخته های زیست بوم را به هدر ندهد؛ آرمانی که شوربختانه باید اعتراف کرد فشارها و تنگناهای فراوانی از سوی بدنه دولتی برای تحققش آفریده شده و می شود. از همین منظر ناچارم شگفتی خود و بسیاری از پژوهشگران و کارشناسان این حوزه را از شنیدن سخنان اخیر معاون نخست رئیس جمهور، جناب آقای دکتر پرویز داوودی، اعلام دارم که فرمودند؛ «سیاست های کنترل جمعیت و حفظ محیط زیست از توطئه های غرب علیه جهان اسلام است.» پرسشم این است؛ آیا چنین سخنانی آشکارا با روح جاری در اصل مترقی 50 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در تضاد قرار ندارد؛ اصلی که بر بنیاد آن، حفاظت از محیط زیست، تضمین کننده حیات اجتماعی روبه رشد شهروندان ایرانی قلمداد شده است. کاش آقای داوودی سخنان خود را پیش از آنکه - بیش از این - مورد سوءاستفاده طبیعت ستیزان توسعه سالار قرار گیرد، اصلاح کنند.
* عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور.