تونل نمکی چهرآباد زنجان مدفن۱۷۰۰سال تاری
۴مرد نمکی؛ شگفتی مومیایی ایرانی
کارشناسان باستان شناسی با بررسی تعدادی لباس، چند قطعه سفال و یک تکه حصیر که در اطراف جسد 2 پیدا شده، مرگ دو جسد را یک زمان اعلام کردند، اگرچه این دو تفاوت های زیادی با هم داشتند
|
 |
وقتی۱۷۰۰سال قبل 4مرد وارد یک تونل نمکی در حوالی چهرآباد زنجان شدند، فکر نمی کردند که قرن ها بعد به عنوان یکی از کشفیات باستان شناسی نام مردان نمکی روی آنها گذاشته شود.
بعد از 1700سال هنوز بخش هایی از این طناب پوسیده که زمانی 4انسان وحشت زده را به یکدیگر پیوند داده بود، باقی مانده است. هر۴ مرد به فاصله۱۰سال کشف شدند و آخرین آنها چندسال قبل توسط باستان شناسان پیدا شد. این مردان به ترتیب کشف شدن مردان نمکی۱ ، 2، 3 و۴ نام گرفتند. به همراه این مومیایی های نمکی تعدادی ابراز آلات و لوازم شخصی هم پیدا شده است. بررسی های انجام شده توسط دانشگاه آکسفورد نشان می دهد که این مردان متعلق به دوره ساسانی هستند.
مرد نمکی۴
طبق آخرین بررسی های صورت گرفته روی مرد نمکی،۴ احتمال می رود که این جسد متعلق به یک نوجوان با قد حدود۱۶۵ تا۱۷۰ سانتیمتر باشد.
ابوالفضل عالی مسئول مطالعات مجموعه چهرآباد درباره یافته های اخیر مرد نمکی می گوید: بعد از خاکبرداری و پاکسازی جسد، علاوه بر شناسایی خنجر فلزی که نوک آن از سرغلاف بیرون زده است، دو کوزه کوچک سفالی هم پیدا شده که احتمالا محتوی روغنی به عنوان ماده سوختی برای روشنایی بوده است.
مومیایی شامل سر و ساق و پای سمت چپ آن است. این مومیایی ها بر خلاف مومیایی های مصر باستان تقریبا سالم مانده به طوری که حتی چهره فرد به وضوح مشخص است.
سر که بخشی از شانه و استخوان ترقوه چپ آن را به همراه دارد، دارای مو و ریش بلند است. موها به جز ابرو که قهوه ای تیره است به رنگ سفید و زرد هستند.
سمت راست صورت دچار آسیب شدید شده و از بین رفته اما سمت چپ صورت سالم مانده است.
درون گوش چپ، گوشواره ای به شکل حلقه طلایی وجود دارد.
ساق پای مرد نمکی که درون چکمه قرار گرفته است از زانو تا قوزک فقط استخوانی و کف آن دارای بافت نرم است. همراه این مرد 3قبضه چاقو با دسته هایی از جنس شاخ حیوان، گوش پاک کن از جنس نقره، شلوارک از جنس پشم، بالاپوش پشمی با طرح های ساده هندسی به رنگ قرمز و قهوه ای بوده است.
قلاب سنگ، سنگ ساب، تکه هایی از سفال که قبلا به صورت یک ظرف سفالین بوده هم از ابزارآلات دیگر این مرد نمکی است.
مرد نمکی۳
این مرد نمکی حین یک عملیات اضطراری کاوش با تعدادی شیشه فلزی با دسته چوبی کشف شد. وجود ابزار کار و یک پیه سوز سفالی در کنار استخوان های این مرد احتمال دیگری را در ذهن باستان شناسان به وجود آورد.
شباهت بین این ابزار و ابزار به دست آمده از سلطانیه زنجان این احتمال را در ذهن تداعی کرد که شاید این مرد با 3 مرد دیگر ارتباطی نداشته و کارگر معدن در دوره اسلامی بوده باشد.
مرد نمکی 1 و 2
دی ماه سال 1373 جمجمه مردی 35 ساله با موهای انبوه سفید و یک گوشواره طلا در گوش راست، از میان چنگک ماشین خاکبرداری پیدا شد. ساق پا میان یک چکمه چرمی، شلوارک و سه خنجر با گوش پاک کنی نقره، همه آن چیزی بود که جمجمه را از سالیان دور همراهی کرده است. طبق گزارش میراث خبر، این جسد، مرد نمکی 1 نام گرفت و بعد از بررسی های گوناگون روی تک تک جوارح و اشیای متعلقه، به موزه ملی ایران منتقل شد.
۱۰ سال بعد در همان معدن، کارگران به جسدی برخورد کردند. آنان نمی دانستند که همراه این جسد، 10 سال پیش از خاک بیرون آورده شده است. دومین جسد در فاصله 30 متری از مرد نمکی اول پیدا شده بود. بررسی های مقدماتی قدمت این جسد را هم 1700 سال تخمین زد.
اسکلت کشف شده، 185 سانتیمتر قد دارد؛ مردی 40 ساله با انگشت های خمیده که خبر از مرگ دردناک او می دهد.کارشناسان باستان شناسی با بررسی تعدادی لباس، چند قطعه سفال و یک تکه حصیر که در اطراف جسد 2 پیدا شده، مرگ دو جسد را یک زمان اعلام کردند، اگرچه این دو تفاوت های زیادی با هم داشتند.
امیر الهی، کارشناس باستان شناسی می گوید: تفاوت در نوع پوشش این دو نشان دهنده اختلاف طبقاتی میان آنهاست.
جسد دوم، مرد نمکی 2 نام گرفت و راهی تالار مردان چهرآباد در موزه رختشویخانه زنجان شد. صدها کیلومتر دورتر از مرد شماره 1، جلال کوچ مشکی، کارشناس ژنتیک وقتی از وجود مردان نمکی با خبر شد، به خاطر علاقه مندی که به تشخیص ژنی مردان نمکی داشت، بخشی از استخوان دنده، بافت نرم بدن و مقداری از موی سر این جسد را مورد بررسی ژنتیک قرار داد.
هیچ بیماری خاصی در این فرد مشاهده نشد، اما آنچه که اهمیت دارد شناخت بخشی از ساختمان ژنی یک جسد تاریخی است که در ایران برای اولین بار تجربه شد
بعد از 1700سال هنوز بخش هایی از این طناب پوسیده که زمانی 4انسان وحشت زده را به یکدیگر پیوند داده بود، باقی مانده است. هر۴ مرد به فاصله۱۰سال کشف شدند و آخرین آنها چندسال قبل توسط باستان شناسان پیدا شد. این مردان به ترتیب کشف شدن مردان نمکی۱ ، 2، 3 و۴ نام گرفتند. به همراه این مومیایی های نمکی تعدادی ابراز آلات و لوازم شخصی هم پیدا شده است. بررسی های انجام شده توسط دانشگاه آکسفورد نشان می دهد که این مردان متعلق به دوره ساسانی هستند.
مرد نمکی۴
طبق آخرین بررسی های صورت گرفته روی مرد نمکی،۴ احتمال می رود که این جسد متعلق به یک نوجوان با قد حدود۱۶۵ تا۱۷۰ سانتیمتر باشد.
ابوالفضل عالی مسئول مطالعات مجموعه چهرآباد درباره یافته های اخیر مرد نمکی می گوید: بعد از خاکبرداری و پاکسازی جسد، علاوه بر شناسایی خنجر فلزی که نوک آن از سرغلاف بیرون زده است، دو کوزه کوچک سفالی هم پیدا شده که احتمالا محتوی روغنی به عنوان ماده سوختی برای روشنایی بوده است.
مومیایی شامل سر و ساق و پای سمت چپ آن است. این مومیایی ها بر خلاف مومیایی های مصر باستان تقریبا سالم مانده به طوری که حتی چهره فرد به وضوح مشخص است.
سر که بخشی از شانه و استخوان ترقوه چپ آن را به همراه دارد، دارای مو و ریش بلند است. موها به جز ابرو که قهوه ای تیره است به رنگ سفید و زرد هستند.
سمت راست صورت دچار آسیب شدید شده و از بین رفته اما سمت چپ صورت سالم مانده است.
درون گوش چپ، گوشواره ای به شکل حلقه طلایی وجود دارد.
ساق پای مرد نمکی که درون چکمه قرار گرفته است از زانو تا قوزک فقط استخوانی و کف آن دارای بافت نرم است. همراه این مرد 3قبضه چاقو با دسته هایی از جنس شاخ حیوان، گوش پاک کن از جنس نقره، شلوارک از جنس پشم، بالاپوش پشمی با طرح های ساده هندسی به رنگ قرمز و قهوه ای بوده است.
قلاب سنگ، سنگ ساب، تکه هایی از سفال که قبلا به صورت یک ظرف سفالین بوده هم از ابزارآلات دیگر این مرد نمکی است.
مرد نمکی۳
این مرد نمکی حین یک عملیات اضطراری کاوش با تعدادی شیشه فلزی با دسته چوبی کشف شد. وجود ابزار کار و یک پیه سوز سفالی در کنار استخوان های این مرد احتمال دیگری را در ذهن باستان شناسان به وجود آورد.
شباهت بین این ابزار و ابزار به دست آمده از سلطانیه زنجان این احتمال را در ذهن تداعی کرد که شاید این مرد با 3 مرد دیگر ارتباطی نداشته و کارگر معدن در دوره اسلامی بوده باشد.
مرد نمکی 1 و 2
دی ماه سال 1373 جمجمه مردی 35 ساله با موهای انبوه سفید و یک گوشواره طلا در گوش راست، از میان چنگک ماشین خاکبرداری پیدا شد. ساق پا میان یک چکمه چرمی، شلوارک و سه خنجر با گوش پاک کنی نقره، همه آن چیزی بود که جمجمه را از سالیان دور همراهی کرده است. طبق گزارش میراث خبر، این جسد، مرد نمکی 1 نام گرفت و بعد از بررسی های گوناگون روی تک تک جوارح و اشیای متعلقه، به موزه ملی ایران منتقل شد.
۱۰ سال بعد در همان معدن، کارگران به جسدی برخورد کردند. آنان نمی دانستند که همراه این جسد، 10 سال پیش از خاک بیرون آورده شده است. دومین جسد در فاصله 30 متری از مرد نمکی اول پیدا شده بود. بررسی های مقدماتی قدمت این جسد را هم 1700 سال تخمین زد.
اسکلت کشف شده، 185 سانتیمتر قد دارد؛ مردی 40 ساله با انگشت های خمیده که خبر از مرگ دردناک او می دهد.کارشناسان باستان شناسی با بررسی تعدادی لباس، چند قطعه سفال و یک تکه حصیر که در اطراف جسد 2 پیدا شده، مرگ دو جسد را یک زمان اعلام کردند، اگرچه این دو تفاوت های زیادی با هم داشتند.
امیر الهی، کارشناس باستان شناسی می گوید: تفاوت در نوع پوشش این دو نشان دهنده اختلاف طبقاتی میان آنهاست.
جسد دوم، مرد نمکی 2 نام گرفت و راهی تالار مردان چهرآباد در موزه رختشویخانه زنجان شد. صدها کیلومتر دورتر از مرد شماره 1، جلال کوچ مشکی، کارشناس ژنتیک وقتی از وجود مردان نمکی با خبر شد، به خاطر علاقه مندی که به تشخیص ژنی مردان نمکی داشت، بخشی از استخوان دنده، بافت نرم بدن و مقداری از موی سر این جسد را مورد بررسی ژنتیک قرار داد.
هیچ بیماری خاصی در این فرد مشاهده نشد، اما آنچه که اهمیت دارد شناخت بخشی از ساختمان ژنی یک جسد تاریخی است که در ایران برای اولین بار تجربه شد
